Jinsi ya kuepuka magonjwa kirahisi

Adhari ya nyama zilizosindikwa

Nyama zilizosindikwa zimethibitishwa

kuongeza hatari ya kupata saratani hata

zikitumiwa kwa kiasi kidogo tu. Nyama

hizi zinahusishwa na saratani za kinywa,

koo, tezi la kiume (prostate), utumbo

mpana na mapafu. Inashauriwa kuepuka kutumia nyama zilizosindikwa. Nyama hizo ni pamoja na zile zilizosindikwa au kuhifadhiwa kwa chumvi, mafuta,kemikali au kukaushwa kwa moshi. Mfano wa nyama hizo ni soseji, nyama za kopo, hot-dog, salami, bacon.

 Umuhimu wa mazoezi ya mwili.

Mazoezi ya mwili ni muhimu kwa binadamu wote, awe mtoto au

mtu mzima, mnene au mwembamba, mgonjwa au mwenye afya njema. Mazoezi

hupunguza uwezekano wa kupata saratani, ugonjwa wa kisukari, ugonjwa wa moyo, na shinikizo kubwa la damu. Mazoezi ya mwili pia husaidia kudhibiti

magojwa hayo. Umuhimu mwingine wa mazoezi ya mwili ni kupunguza maumivu ya tumbo yanayotokea wakati wa hedhi, kuzuia ongezeko la uzito wa mwili,kupunguza msongo wa mawazo na pia huboresha afya ya akili ikiwa ni pamoja na kuboresha uwezo wa kufikiri, kuelewa (cognitive ability) na kukumbuka.

 Kiwango kiitajiwacho kwa mazoezi ya mwili.

Ili kupunguza uwezekano wa kupata magonjwa sugu

yasiyoambukizwa, fanya mazoezi ya mwili angalau kwa dakika

30 kila siku. Yaani, dakika 30 za mazoezi yanayotumia

nguvu kiasi kama kutembea kwa haraka (brisk walk).

Unapoanza unaweza kutembea muda mfupi, na baada ya

kuzoea unaweza kuongeza muda hadi dakika 60 kwa siku,

na ukishindwa kabisa kufanya kila siku, fanya angalau

dakika 60 mara tatu kwa wiki.

Namna ya kuongeza mazoezi:

• Kama unatumia gari, panga shughuli ambazo

utafanya kila siku kwa kutembea kwa miguu.

• Endapo unaishi au kufanya kazi ghorofani jitahidi na

jizoeshe kutumia ngazi kila siku badala ya lifti.

• Unapoenda mahali kwa kutembea tumia njia ndefu badala ya njia ya

mkato.

• Punguza muda unaotumia kutazama televisheni na utumie muda huo

kufanya shughuli zinazotumia viungo vya mwili kama kufua, kuosha

vyombo, kuosha gari, kusafisha nyumba, kazi za bustani, kufyeka majani.

• Ongeza matumizi ya redio, kwani mara nyingi unaweza kufanya shughuli

mbalimbali huku ukisikiliza redio na ikiwezekana uwe na redio ndogo

ambayo unaweza kuihamisha na kuiweka mahali unapofanya shughuli

zako au mazoezi ya mwili.

• Watoto wawe na muda wa kucheza kila siku, michezo ambayo inatumia

viungo vya mwili kama kukimbia, kucheza mpira, kuruka kamba nk.

Kumbuka, kila zoezi la mwili unalofanya hata kama ni kidogo sio sawa na

kutofanya kabisa, ni afadhali ufanye kwa kiasi chochote unachoweza kila siku,

halafu uongeze polepole.