Fahamu ugojwa wa kisukari

Ugonjwa wa kisukari ni hali ambayo hutokea wakati sukari katika damu inapokuwa nyingi kupita kiwango cha kawaida kwa muda mrefu.Sukari hutumiwa na mwili ili kupata nishati-lishe. Ili mwili uweze kutumia sukari inayotokana na chakula huhitaji kichocheo cha insulini. Kichocheo hiki

hutengenezwa na kongosho.Kichocheo cha insulini ndicho kinachodhibiti kiwango cha sukari katika damu.Wakati kongosho linaposhindwa kutengeneza kichocheo cha insulini au insulini iliyopo katika damu inaposhindwa kufanya kazi kwa ufanisi husababisha ugonjwa wa kisukari.

Kaa mbali na mvuta sigara

Ni kweli kwamba moshi wa sigara au tumbaku huweza kumuathiri kiafya mtu asiyevuta sigara aliyekaa karibu na mvutaji. Tafiti mbalimbali zinaonesha kuwa moshi wa sigara kwa mtu asiyevuta huweza kusababisha magonjwa ya moyo, magonjwa ya njia ya hewa, maumivu ya macho na pua, kuumwa kichwa

na kichefuchefu. Kwa mwanamke mjamzito asiyevuta, moshi wa sigara huweza kusababisha kuzaa mtoto mwenye uzito pungufu. Kwa watoto moshi wa sigara huweza kusababisha magonjwa ya njia ya hewa

(kama asthma, nimonia na kikohozi cha kudumu), magonjwa katika njia ya sikio na maendeleo hafifu ya ukuwaji wao kimwili na kiakili.

Shinikizo kubwa la damu ni nini?

Shinikizo kubwa la damu hutokea panapokuwa na ongezeko la

nguvu ya msukumo wa damu katika mishipa inayochukua damu kutoka kwenye

moyo kwenda kwenye viungo na tishu mwilini. Ukubwa wa shinikizo

hilo la damu unategemea wingi na nguvu ya msukumo wa damu

kutoka kwenye moyo na ukubwa wa mishipa inayopeleka damu

mwilini. Katika vituo vya tiba kifaa maalum hutumika kupima

shinikizo la damu na kiwango kinachochukuliwa kuwa

cha kawaida ni 120/80 mmHg au chini yake. Pale kiwango

kinapokuawa 140/90mmHg au zaidi hali hiyo huwa ni

shinikizo kubwa la damu, kama inavyoelezwa katika mwongozo

wa viwango vya shinikizo la damu. Hata hivyo panaweza kuwepo

tofauti kati ya mtu na mtu.

DALILI ZA SHINIKIZO KUBWA LA DAMU.

Kwa kawaida hakuna dalili za wazi zinazojitokeza pale ambapo una

shinikizo kubwa la damu. Utafahamu kama una shinikizo kubwa la damu kwa

kufanyiwa kipimo katika kituo cha tiba. Endapo shinikizo lako la damu litakuwa

liko kiwango cha juu sana unaweza ukaumwa kichwa mara kwa mara hasa

sehemu ya kisogo, ukapata kizunguzungu, ukatokwa na damu puani, ukapata

maumivu ya kifua, moyo kwenda kasi wakati umepumzika, ukashindwa kufanya

mazoezi kwani utashindwa kupumua, kuyasikia mapigo ya moyo wako wakati

umepumzika na kupata uchovu wa mara kwa mara.

Jedwali la mwongozo wa viwango vya shinikizo la damu

Shinikizo la damu Kiwango cha shinikizo la damu

Kiwango cha kawaida 120/80 au chini yake

Kiashiria cha mwanzo wa shinikizo

kubwa la damu

Kati ya 121/80 na 139/89

Shinikizo kubwa la damu 140/90 au Zaidi

Kwa bahati mbaya watu wengi huishi na tatizo hili kwa muda mrefu bila

kufahamu kwani hakuna dalili zilizo bayana. Mara nyingi shinikizo kubwa la

damu hutambulika pale unapokwenda kituo cha huduma ya afya kupima afya

yako au kupata matibabu ya tatizo jingine la kiafya. Hali hii humweka mtu

katika hatari ya kupata ugonjwa wa moyo hivyo ni muhimu kuwa na tabia ya

kupima afya yako mara kwa mara.

Kwanini uhumie na msongo wa mawazo,,!!!!!!

Msongo wa mawazo ni aina ya hisia inayojitokeza ili kukabiliana

na matukio, changamoto au hali mbalimbali za kimaisha. Hisia hiyo huweza kuamshwa na matukio mbalimbali kama vile kufiwa na mtu wa

karibu, kukabiliwa na tatizo katika familia, maisha au shuleni; kuwa na kazi

nyingi kwa muda mrefu bila ya kuwa na muda wa kupumzika n.k. Hisia hizo

zinaweza kusababisha hasira, wasiwasi, woga, huzuni, kuchanganyikiwa au pia kukata tamaa. Msongo wa mawazo ukijitokeza mara kwa mara kwa muda mrefu huweza kusababisha matatizo ya kiafya.

Athari za msongo wa mawazo.

Msongo wa mawazo huweza

Zifahamu athari za uvutaji wa sigara

 Kaa mbali na mvuta sigara

mtu asiyevuta sigara aliyekaa karibu na mvutaji. Tafiti mbalimbali zinaonesha

kuwa moshi wa sigara kwa mtu asiyevuta huweza kusababisha magonjwa ya

moyo, magonjwa ya njia ya hewa, maumivu ya macho na pua, kuumwa kichwa

na kichefuchefu. Kwa mwanamke mjamzito asiyevuta, moshi wa sigara huweza

kusababisha kuzaa mtoto mwenye uzito pungufu.

Kwa watoto moshi wa sigara huweza kusababisha magonjwa ya njia ya hewa

(kama asthma, nimonia na kikohozi cha kudumu), magonjwa katika njia ya sikio

na maendeleo hafifu ya ukuwaji wao kimwili na kiakili.

Athari za sigara kwa mama mjamzito

Mwanamke mjamzito akivuta sigara au akitumia tumbaku mtoto

aliye tumboni huathirika na sumu iliyopo ndani ya sigara au tumbaku, hivyo

kuweza kusababisha yafuatayo:

• Mtoto kuzaliwa na uzito pungufu na umbile dogo;

• Mtoto kuzaliwa kabla ya siku zake yaani njiti;

• Mtoto kudumaa;

• Mtoto kuwa taahira; na

• Mtoto huweza kufariki ghafla katika mwaka wa kwanza wa maisha

yake.

Pombe mbaya jamani, ebu muoni huyu.

Kama hunywi pombe unayo sababu ya kufurahi sana, na kamwe usianze kunywa pombe. Kama

unakunywa pombe, punguza sana na ukiweza acha kabisa.

Hii ni kwa sababu tafiti zinaendelea kuthibitisha kwamba pombe ina madhara mengi kiafya, ikiwa ni pamoja na kusababisha magonjwa, kupunguza uwezekano wa ini kufanya kazi vizuri na pia huathiri uwekaji wa akiba za virutubishi mwilini.

Imethibitishwa kwamba pombe inaongeza sana uwezekano wa kupata saratani hasa ya kinywa, koo, koromeo, matiti, utumbo mkubwa na ini.

Pombe husababisha ongezeko la uzito wa mwili. Unene pia huongeza uwezekano wa kupata aina nyingi za saratani na magonjwa mengine sugu yasiyoambukizwa,ikiwemo kisukari, ugonjwa wa moyo, shinikizo kubwa la damu na kiharusi.

 Athari za sigara

Uvutaji wa sigara, utumiaji wa tumbaku na bidhaazake huongeza uwezekano wa kupata ugonjwa wa moyo, saratani,

(hasa za mapafu, kinywa na koo), magonjwa sugu mengine ya njia ya hewa, shinikizo kubwa la damu na vidonda vya tumbo.

Sumu iliyopo katika sigara (nicotine), huharibu ngozi ya ndani

ya mishipa ya damu hivyo huongeza uwezekano wa lehemu kujikusanya kwenye sehemu za mishipa ya damu zilizoathiriwa.

inavyotakiwa. Sigara pia huongeza kiasi cha chembechembe haribifu

Nicotine huweza pia kusababisha mishipa ya damu kuziba au kuwa myembamba kuliko kawaida na hivyo kuzuia damu kupita

(free radicals) mwilini. Matumizi ya sigara pia huweza kuleta athari kwa wale

walio karibu na mvutaji.

Ili kuzuia matatizo haya ni muhimu kuepuka kuvuta sigara na matumizi ya

tumbaku na bidhaa zake.